اخبار

كتاب شاهنامه مثنوی‌‌ای حماسی است كه گویی مهم‌ترین سند عظمت زبان فارسی محسوب می‌شود. از این منظومه چهل و هشت هزار بیتی [یا پنجاه هزار و اندی بیتی برخی از چاپ‌ها] تصحیح‌های متعددی چون چاپ مسكو، لندن، هند، فریدون جنیدی و جلال خالقی مطلق صورت گرفته است.

مراسم «بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی»، شاعر حماسه‌سرای ایرانی و سراینده شاهنامه، 28 اردیبهشت‌ماه سال 1401، به همت پژوهشکده زبان و ادبیات و با همکاری پژوهشکده زبان‌شناسی برگزار شد.

استاد ادبیات فارسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) گفت: بابیان اینکه در شاهنامه نوعی نگاه بشری به زن شده است، اظهار کرد: در شاهنامه کسانی که به‌عنوان معشوق انتخاب می‌شوند؛ ایرانی یا تورانی، داخل یا خارج از مرزها، زن پیران ویسه یا دختر افراسیاب، فرقی نمی‌کند، هرگز زنان سخیفی نیستند بلکه زنان شاهنامه بانوانی متعالی هستند.

پروفسور محمد کمال‌الدین، استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه راجشاهی گفت: مردم بنگلادش فردوسی و شاهنامه هر دو را خیلی خوب می‌شناسند. این در حالی است که بیش از هشت هزار کلمه فارسی در زبان بنگالی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به کار برده می‌شود. در واقع ادبیات بنگالی، متاًثر از زبان پارسی رونق گرفته است. ارتباط زبان پارسی و بنگالی، تاریخی قدیمی دارد. ارتباط دو ملت و دو زبان و دو ادبیات که ناگسستنی است.

اینکه ما بگوییم آیا شاهنامه، بویژه برای کودک و نوجوان و جوان ما (در دوران کنونی) جذاب است یا خیر، سوالی است که بنیان آن بر آب است زیرا اساسا شاهنامه در خون و هویت آن‌ها است و این آن‌ها هستند که یک چنین متون و آثاری را به خود جذب می‌کنند. باید توجه داشت که آثاری نظیر شاهنامه فردوسی با تار و پود و هویت و حافظه ناخودآگاه ایرانیان گره خورده‌اند.

یکی از داستان‌های نغز و پرمغز شاهنامه داستان کیخسرو و جنگ بزرگ او با افراسیاب و در نهایت سیر شدن او از تاج و تخت و عروج اوست که از نظر من بسیار لذت‌بخش و جان‌افزاست و حاوی نکات عمیق حکمی و همینطور عرفانی.

واژۀ خدیو، از وام واژه های ایرانی شرقی، در زبان فارسی، با دو معنای «شاه، سرور» و «خداوند، خدای بزرگ و یکتا» آمده است.

ایران به عنوان کشوری که بر سرزمین های زیاد و مردمان بسیار از فرهنگ های مختلف سلطه داشته و با آنها تعامل داشته است، همواره مورد توجه بوده است. درحقیقت، جایگاه ایران در تاریخ جهان و سهم آن در تاریخ نوع بشر تنها می تواند در پرتو بررسی تماس و تعاملات با قدرت های بزرگ همسایه آن شناخته شود.

توس همواره منطقه جدال و درگیری به‌منظور مقابله و مبارزه با سلطه بیگانگان و زادگاه دو حماسه‌سرای بزرگ ایران یعنی دقیقی و اسدی طوسی بود. در نقل قولی مشهور، جنازه فردوسی به‌دلیل شیعه بودن، به گورستان شهر راه داده نشد و ناچار او را در باغ خودش در شهر طابران توس، نزدیک به دروازه شرقی رزان به خاک سپردند. مدفن وی زیارتگاه اهل دانش و معرفت بود و با وجودی‌که بارها ویران شد، از نو ساخته می‌شد.

نخستین تصحیح شاهنامه در آذربایجان شکل گرفته و پرتصویرترین شاهنامه نیز در آذربایجان، نسخه‌برداری و کتابت شده‌است؛ آذربایجان، دیار شاهنامه‌شناسان نامی نظیر زنده‌یاد دکتر مرتضوی است و بسیاری از روایت‌های شفاهی شاهنامه در همین خطه حاصل شده‌است.